'Objektifin Ardına Gizlenen Kadın'
Seda Yılmaz
1936’dan itibaren 50 yıl Beyoğlu’ndaki stüdyosunda sayısız insanı fotoğraflayan Maryam Şahinyan’ın fotoğrafları ilk kez sanatçı Tayfun Serttaş’ın çabasıyla 2011’de sergilendi. Şimdi, 27 Nisan’dan 26 Mayıs’a kadar sürecek çok daha kapsamlı bir sergiyle Pilevneli Gallery’de Şahinyan’ın dünyası anlatılacak.
Tarihsel anlatıların merkezinde daima erkek vardır. Hal böyle olunca başarılar, ilkler, zaferler hep erkeğe mal edilir. Kadının payına düşense görülmemek, ola ki görülürse de görmezden gelinmektir. Mesela, 1936’dan itibaren 50 yıl boyunca Beyoğlu’ndaki fotoğraf stüdyosunda sayısız insanı fotoğraflayan ve bununla ülkenin sosyokültürel dönüşümlerini belgelemiş olan bir kadının adı sanı pek bilinmez. Bu stüdyo fotoğrafçısının iki dezavantajı vardır üstelik; kadın ve Ermeni olmak’...
Hem kadını hem de azınlığı yok sayma “kasları” fazlasıyla gelişmiş bir toplum olduğumuz için Maryam Şahinyan’ı pek azımız tanırız. Oysa onun çektiği fotoğraflar, İstanbul’da nice ailenin albümüne girmiş olmalı. Foto Galatasaray’da, objektifinin karşısına geçip poz verenler arasında kimler yoktur ki?! İki dirhem bir çekirdek kadınlar, tiyatro grupları, müzisyenler, rahibeler, vaftizlik ve sünnetlik çocuklar, subaylar, transseksüeller, gay çiftler...
Seda Yılmaz
1936’dan itibaren 50 yıl Beyoğlu’ndaki stüdyosunda sayısız insanı fotoğraflayan Maryam Şahinyan’ın fotoğrafları ilk kez sanatçı Tayfun Serttaş’ın çabasıyla 2011’de sergilendi. Şimdi, 27 Nisan’dan 26 Mayıs’a kadar sürecek çok daha kapsamlı bir sergiyle Pilevneli Gallery’de Şahinyan’ın dünyası anlatılacak.
Tarihsel anlatıların merkezinde daima erkek vardır. Hal böyle olunca başarılar, ilkler, zaferler hep erkeğe mal edilir. Kadının payına düşense görülmemek, ola ki görülürse de görmezden gelinmektir. Mesela, 1936’dan itibaren 50 yıl boyunca Beyoğlu’ndaki fotoğraf stüdyosunda sayısız insanı fotoğraflayan ve bununla ülkenin sosyokültürel dönüşümlerini belgelemiş olan bir kadının adı sanı pek bilinmez. Bu stüdyo fotoğrafçısının iki dezavantajı vardır üstelik; kadın ve Ermeni olmak’...
Hem kadını hem de azınlığı yok sayma “kasları” fazlasıyla gelişmiş bir toplum olduğumuz için Maryam Şahinyan’ı pek azımız tanırız. Oysa onun çektiği fotoğraflar, İstanbul’da nice ailenin albümüne girmiş olmalı. Foto Galatasaray’da, objektifinin karşısına geçip poz verenler arasında kimler yoktur ki?! İki dirhem bir çekirdek kadınlar, tiyatro grupları, müzisyenler, rahibeler, vaftizlik ve sünnetlik çocuklar, subaylar, transseksüeller, gay çiftler...
Fotoğraflar arasında gezinirken, bir bakmışsınız
Beyoğlu’na şapkasız çıkılamayan zamanlardasınız ya da köyden kente göçün tam
ortasında. İstanbul’un değişen zamanlarının, değişen yüzlerinin tanığıdır her
kare.
Maryam Şahinyan’ın zengin arşivi, 1994’te, yok olmak üzereyken Aras Yayıncılık’ın kurucusu Yetvart Tomasyan tarafından kurtarıldıktan sonra tıpkı Şahinyan gibi kendi halinde kaldı. Yaklaşık 20 yıl, el sürülmeden bir depoda bekledi. Arşivin kaderini değiştiren, sanatçı Tayfun Serttaş oldu. 1.139 kutu dolusu negatif filmi elden geçiren, temizleyen ve dijitalleştiren Serttaş, Şahinyan’ın fotoğraflarını ilk kez 2011’de SALT Galata’da sergiledi. Şimdi, 26 Mayıs’a kadar sürecek olan çok daha kapsamlı bir sergiyle Pilevneli Gallery’de Şahinyan’ın dünyası anlatılacak.
Objektifin Arkasında Güvendeydi
Maryam Şahinyan’ın zengin arşivi, 1994’te, yok olmak üzereyken Aras Yayıncılık’ın kurucusu Yetvart Tomasyan tarafından kurtarıldıktan sonra tıpkı Şahinyan gibi kendi halinde kaldı. Yaklaşık 20 yıl, el sürülmeden bir depoda bekledi. Arşivin kaderini değiştiren, sanatçı Tayfun Serttaş oldu. 1.139 kutu dolusu negatif filmi elden geçiren, temizleyen ve dijitalleştiren Serttaş, Şahinyan’ın fotoğraflarını ilk kez 2011’de SALT Galata’da sergiledi. Şimdi, 26 Mayıs’a kadar sürecek olan çok daha kapsamlı bir sergiyle Pilevneli Gallery’de Şahinyan’ın dünyası anlatılacak.
Objektifin Arkasında Güvendeydi
Onca insanı fotoğraflayan Şahinyan’ın topu topu dört adet
vesikalık fotoğrafı, bir de aile fotoğrafı bulunuyor. Kameranın önünde olmayı
hiç sevmemiş belli ki. Müşterileriyle ilişkilerinde mesafeli, içe dönük bir
kadın olmuş. Stüdyoya gelenlere soru sormaz, kendisine soru sorulmasından da
hoşlanmaz. Kapalı bir kutudur adeta.
Yetvart Tomasyan, iki yıl önce bir söyleşide, sadece birkaç kez gördüğü Şahinyan’dan bahsederken, Ermenilerin hiçbir zaman kendilerini birinci dereceden vatandaş, yurttaş olarak görmediklerini, bu yüzden Ermeni zanaatkarlar ve ustaların müşterilerine karşı hep iyilik meleği rolünü oynadıklarını anlatır. Nesilden nesle aktarılan bir korkunun varlığını açık eder ve “Maryam, müşterileriyle katiyen tartışmıyor. Çektiği fotoğraflar beğenilmez ise bir daha çekiyor. Olmazsa parayı iade ediyor. Ben de bugün hala kimseyle tartışmak istemiyorum” der.
Yetvart Tomasyan, iki yıl önce bir söyleşide, sadece birkaç kez gördüğü Şahinyan’dan bahsederken, Ermenilerin hiçbir zaman kendilerini birinci dereceden vatandaş, yurttaş olarak görmediklerini, bu yüzden Ermeni zanaatkarlar ve ustaların müşterilerine karşı hep iyilik meleği rolünü oynadıklarını anlatır. Nesilden nesle aktarılan bir korkunun varlığını açık eder ve “Maryam, müşterileriyle katiyen tartışmıyor. Çektiği fotoğraflar beğenilmez ise bir daha çekiyor. Olmazsa parayı iade ediyor. Ben de bugün hala kimseyle tartışmak istemiyorum” der.
Maryam Şahinyan’ın bir kadın ve bir Ermeni olarak kendini
en güvende hissettiği yer objektifin arkasıydı belki de!...
Kaynak: ‘Objektifin Ardına Gizlenen Kadın’
Seda Yılmaz, 22 Nisan 2018, CUMHURİYET
Seda Yılmaz, 22 Nisan 2018, CUMHURİYET
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder