Foto Galatasaray - Studio Practice by Maryam Şahinyan

Basım Bilgisi: Aras Yayınclık / Kasım 2011
Çevirmen Adı: (İngilizceye) Merve Ünsal
Kitap Dili: Türkçe-İngilizce
Kitap Özellikleri: 328 sayfa, 22x25 cm.
ISBN: 978-605-5753-25-2

Foto Galatasaray, Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulan ve 1985’e kesintisiz hizmet veren Foto Galatasaray’ın tarihine ışık tutuyor. Meslek hayatı boyunca 1942 Varlık Vergisi, 6-7 Eylül 1955 olayları, 1974 Kıbrıs Savaşı başta olmak üzere, köyden kente göçün en şiddetli yaşandığı yıllara ve ülkenin geçirdiği demografik ve sosyolojik değişimlere kamerasıyla tanıklık eden Maryam Şahinyan, geride bıraktığı 200 bin imajlık arşiviyle, bizlere bütün bir Cumhuriyet tarihinin görsel izdüşümünü sunuyor.

Sanatçı/Araştırmacı Tayfun Serttaş’ın editörlüğünde hazırlanan eserde, İstanbul’un yakın dönem klasik fotoğraf stüdyolarından bugüne ulaşabilmiş Foto Galatasaray arşivinden seçilen bine yakın fotoğraf yer alıyor. SALT Araştırma ve Programlar direktörü Vasıf Kortun ve yazar Karin Karakaşlı’nın sunuş yazılarıyla zenginleşen kitapta arşiv fotoğrafları, “Kültürel Temsiliyet”, “Toplumsal Cinsiyet”, “Göç ve Değişme”, “İdealize Edilmiş Çocuk Bedenleri” ve “Moda Yansımaları” gibi çeşitli başlıklar altında inceleniyor.

Kimler gelip geçmiyor ki elli yıl boyunca Maryam Şahinyan’ın I. Dünya Savaşı’ndan kalma körüklü kamerasından... Birkaç on yıl içinde şehrin demografik haritasından silinecek olan Katolik din görevlileri, Ermeni rahibeler, bar mitsva’ya giren Musevi çocuklar, hatıra fotoğrafı çektiren Rum kızlar, Bolşevik Devrimi’nden kaçıp İstanbul’a sığınan Ruslar, opera sanatçıları, müzisyenler, göçlerle İstanbul’u mesken tutan taşralılar...

Foto Galatasaray, çehresi günbegün değişen İstanbul’un tarihini bir kez daha yazmaya çağrı niteliğinde. Türkiye’nin ilk kadın stüdyo fotoğrafçılarından, Maryam Şahinyan’ın objektifinden akıp giden İstanbul’un tarihi...

Foto Galatasaray sergisi, 22 Kasım 2011-22 Ocak 2012 tarihleri arasında SALT Galata’da izlenebilir.

Maryam Şahinyan Kimdir?

Maryam Şahinyan, 1911 yılında Sivas’ın en görkemli sivil yapılarından Şahinyan Konağı’nda doğdu. Dedesi Agop Şahinyan Paşa, 1877’de kurulan ilk Osmanlı Parlamentosu Meclis-i Mebusan’da Sivas mebusuydu. Milletvekili torunu olmanın sınıfsal ayrıcalıklarıyla dünyaya gelen Şahinyan’ın yaşamı, henüz küçük bir çocukken tanıklık ettiği 1915’in akabinde aniden değişti. Sivas’ın nüfuzlu ailelerinden olan Şahinyanlar kenti terk ederek İstanbul’a göç ettiler. Harbiye’de mütevazı bir apartman dairesine taşınan Şahinyanlar için, Cumhuriyet döneminin getirdiği yeni koşullar altında bambaşka bir süreç başladı.

Gençlik yıllarında amatör olarak fotoğrafla ilgilenen baba Mihran Şahinyan, ailenin geçimini sağlayabilmek için 1933 senesinde, Beyoğlu’nda Yugoslav muhaciri iki kardeş tarafından işletilen Foto Galatasaray’a ortak oldu.


İlkokulu Beyoğlu’ndaki Esayan Ermeni Okulu’nda tamamlayan Maryam Şahinyan, orta öğrenimine devam ettiği Sainte Pulchérie Fransız Lisesi’nden maddi imkânsızlıklar nedeniyle ayrılarak babasına işlerinde yardım etmeye başladı. Maryam Şahinyan, 1937 itibariyle tüm ailenin ekonomik yükünü omuzlayarak stüdyoyu tek başına işletmeye karar verdi. Bu durum, dönemin muhafazakâr koşulları altında İstanbullu birçok kadın açısından tercih nedeni sayılarak stüdyoya çeşitli avantajlar sağlayacaktı. Yaşamı boyunca hiç evlenmeyen ve çocuk sahibi olmayan Maryam Şahinyan, yarım asırlık meslek hayatı boyunca stüdyosunda kesintisiz olarak üretmeye devam etti.

Türkçe ve Ermenicenin dışında iyi derecede Fransızca ve İtalyanca bilir, iş hayatında bu dillerin tümünü kullanırdı. Foto Galatasaray’ı 1985 yılında devreden Maryam Şahinyan 1996 yılında hayata gözlerini yumdu.